TOĞAN HUKUK

EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?

1.1.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Medeni Kanun’un 202. Maddesinin 1. Fıkrası uyarınca Türk Hukukunda yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimidir. O halde 1.1.2002 tarihinden itibaren eşler kanunda öngörülen mal rejimlerinden birini sözleşme ile seçmedikleri sürece, edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaklardır.

Kanunun 219. Maddesinin ilk fıkrasında, edinilmiş mallar “her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleri” olarak tanımlanmakta ve kanun koyucu edinilmiş malları sınırlı sayıda tespit etmemekle birlikte ikinci fıkrada edinilmiş malların temel örneklerini şu şekilde saymaktadır:

  • Eşlerin çalışmasının karşılığı olan edimler (Maaş, ikramiye, bahşiş vs.)
  • Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler (Emekli Sandığı tarafından bağlanan aylık, emekli ikramiyesi vb.)
  • Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar (İş kazasına bağlı olarak ödenen tazminat vb.)
  • Kişisel malların gelirleri (Sermayenin faiz getirisi vb.)
  • Edinilmiş malların yerine geçen değerler (Eşin ücretini biriktirerek satın aldığı daire) Edinilmiş mallar, edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi halinde yapılacak tasfiyeye dâhildir. Eşler mal rejimi sözleşmesiyle “kişisel malların gelirlerinin” edinilmiş mallara dahil olmayacağını kararlaştırabilirler. Her eşe ait edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan değerin yarısı üzerinde diğer eş hak sahibidir.

Kişisel mallar ise edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi halinde yapılacak tasfiyenin dışında kalan mallardır. Edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi ile her eş diğer eşte bulunan kişisel mallarını geri alır. Kanunun 220. Maddesine göre “Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır:

1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
3. Manevi tazminat alacakları,
4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.”

Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür ve eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır.

Eşler hak sahibi oldukları bir malvarlığı unsurunun kişisel malı olduğunu ispatlayamadıkları taktirde, söz konusu malvarlığı unsurlarının edinilmiş mal kabul edileceği karinesi mevcuttur.

Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. Ayrıca Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hallerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer.